Diyet ve Beslenme,

Diyet ve Beslenme, Diyet ve Kilo Verme. Zayıflama

Günümüzde plastik cerrahlar ve diyetisyenlerin en sık uğraştığı konuların başında gelen şişmanlık, periyodik olarak kilo alıp-verme ile kendini gösteren, vücuttaki yağ dokusu oranının normalden fazla olmasıyla tanımlanan, kronik bir metabolizma bozukluğudur. Birçok nedene bağlı olabildiği gibi, beraberinde birçok hastalıkda bulunabilir. Son yıllarda ortalama insan ömrünün uzamasıyla beraber, özellikle sosyoekenomik seviyesi yüksek olan toplumlarda şişmanlık nedeniyle yaşam kalitesi bozulmaktadır. Şişmanlıkla beraber görülen hastalıklara bağlı ölümler de buna paralel olarak artmaktadır. Henüz daha yaygın olmasa da çocukluk çağında şişmanlığın artması ise çocuğun büyümesi ile birlikte şeker hastalığı, kalp ve damar hastalıkları riskini de arttırmaktadır. Özetle şişmanlık giderek belli bir yaşın hastalığı olmaktan çıkıp, insanın bütün bir yaşamı boyunca dikkat etmesi gereken bir hastalık haline gelmektedir. Hal böyleyken, şişmanlıktan korunma kişinin bütün yaşamı boyunca dikkat etmesi gereken bir konu ve bir yaşam felsefesi olduğu anlaşılmaktadır.

Bu konuda verilecek istatistiksel rakamların sizlerin aklında kalması mümkün olamayacağından kabaca her üç kişiden birinin şişman olduğu ve kadın nüfusunda şişman oranının daha fazla olduğu bilinmesi daha çarpıcı olacaktır. Çocukların ise %30u şişman olarak bildirilmiştir.

Şişman bir kişi iseniz, cerrahi müdahale ilk etapta riskli olacak, kilo vermenize yardımcı olacağı yerde,  hayati tehlike riskini arttıracaktır. Böyle durumlarda kilo verme ve kontrol programları faydalı olacaktır. Aşağıdaki durumlarda kilo verme programları uygulanır:

             VKİ (vücut kütle indeksi = vücut ağırlığı (kg) / boy (cm2)) > 30  ,
             VKİ 25-29.9 ,
             Yüksek bel çevresi (kadın > 88 cm, erkek > 102 cm) ,
             İki veya daha fazla risk faktörü,
             Psikolojik olarak değişime hazır olanlar,
             Irsi şişmanlık, şeker hastalığı veya kalp hastalığı varsa.
 
Normal kilolu kişilere oranla şişmanlarda şeker hastalığı ve yüksek tansiyon üç kat daha fazla görülmektedir. Yine şişmanlarda kan yağları oranı yüksektir; sleep apne sendrome olarak bilinen uyku bozukluğu hastalığı oldukça sık görülmektedir. Sağlıklı bir şekilde diyet uygulamak kanser, kalp hastalığı ve felç riskini  azalttığı bilinmektedir.

Her geçen gün şişmanlıktan muzdarip kişi sayısının artması, şişmanlığın daha dikkat çekmesine neden olmaktadır. Kilo veren kişiler bir süre verdikleri kiloları tekrar geri almaktadır. Bunun altında yatan en önemli nedenler ise egzersiz yapmama, diyet yaparken günlük aktiviteleri kilo verdikten sonra yapmama ve uzun süreli ağır diyet uygulama başarıyı azaltmaktadır. Şişman kişiler diyet yapamıyorsa, daha fazla kilo almamaları da bir başarıdır. Bütün bunlara rağmen genetik, nörolojik ve hormonal faktörler de kilo vermede rol oynamaktadır.

Tedavide ilk ve en önemli basamak yaşam şekli modifikasyon yani yaşam felsefesinin düzenlenmesidir. Bu modifikasyon diyet, fiziksel aktivite ve egzersizler ve davranış şekli ile oluşturulmaktadır. İkinci basamak uygunsa ilaç tedavisi; üçüncü basamak ise ameliyattır. Aşama aşama yürütülen tedavi genelde kombine olarak uygulanır. Kombine tedavinin içeriği doktor tarafından belirlenir ve diyet ise diyetisyen tarafından düzenlenir. Şişman hastalarda sık sık kardiyolog, göğüs hastalıkları uzmanı, fizik tedavi uzmanı, psikiyatrist, psikolog, kadın doğum uzmanı, plastik cerrah ve genel cerrahın da desteğine gereksinim vardır.

Yapmamız gereken ise, kilo vermek ve zayıflamak için doğru yer ve zamanda olmalıdır. Aranması gereken özellikler uygulanacak tedavinin bilimselliği, güvenilirliği ve uygulama kolaylığıdır.